Sigorta Primi Hesaplama Süreci

Paylaş:

Sigorta Primi Nasıl Hesaplanır?

Sigorta primi, sosyal güvenlik sistemine katkı sağlamak amacıyla çalışanlar ve işverenler tarafından ödenen zorunlu bir kesintidir. Bu kesintiler, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından belirlenen oranlara göre hesaplanır. Sigorta primi hesaplamasında temel unsur, çalışanın brüt maaşı ve bu maaşa bağlı ek kazanç vardır. 

Genel Sigorta Primi Hesaplama Yöntemi

Genel sigorta primi, bireylerin sosyal güvenlik kapsamına dahil olabilmesi için belirli bir gelir üzerinden devlete ödemekle yükümlü oldukları düzenli prim tutarını ifade eder. Bu prim, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından belirlenen yasal oranlar doğrultusunda hesaplanır ve sigortalının brüt geliri esas alınarak belirlenir. Hesaplama, genellikle "Brüt gelir x prim oranı" formülüyle yapılır. İsteğe bağlı sigortalılık kapsamında sigortalı olan bireyler, kendi adlarına prim öderler ve bu ödeme sayesinde emeklilik hakkı kazanabilir, sağlık hizmetlerinden yararlanabilir ve çeşitli sosyal güvenlik güvencelerine sahip olabilirler. Bu nedenle prim tutarının doğru hesaplanması hem bireyin sosyal güvenlik haklarından eksiksiz yararlanabilmesi hem de sistemin sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşır. Örneğin, aylık brüt geliri 20.000 TL olan bir kişinin prim oranı %32 olarak belirlendi ise, bu kişi her ay 6.400 TL sigorta primi öder. Bu oran; malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile genel sağlık sigortası gibi çeşitli kalemleri kapsayacak şekilde belirlenmiştir. Bazı durumlarda bu oranlar yasa ile değiştirilebilir ya da devlet desteği uygulanabilir. Bu sistem, özellikle serbest çalışanlar, ev hanımları ya da herhangi bir işverene bağlı olmadan çalışmakta olan bireyler için sosyal güvence sağlamayı hedefler.

Maaşa Göre Sigorta Primi Hesaplama

Çalışanların maaşına göre sigorta primi, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında SGK tarafından belirlenen oranlarla hesaplanır.

4A (SSK) Kapsamında:

• İşçi payı: Brüt maaşın %14’ü

• İşveren payı: Brüt maaşın %20,5’i

• Bu oranlara ek olarak işsizlik sigortası işçi için %1, işveren için %2 oranında uygulanmaktadır.

• Sigorta primi hesaplanırken yalnızca maaş değil, yemek yardımı, yol parası, ikramiye gibi tüm düzenli ödemeler de brüt kazanca dahil edilir. Böylece prime esas kazanç tutarı belirlenir.
  

Yüksek Maaş ve Prim Geliri Durumunda Hesaplama

Yüksek maaşlı ve düzenli prim geliri olan çalışanlar için hesaplama biraz daha farklıdır. Brüt maaşın yanı sıra prim, ikramiye gibi ödemeler de dikkate alınır. Ancak toplam kazanç, SGK tarafından belirlenen tavan ücreti aşarsa, bu fazlalık kısım sigorta primi hesaplamasında dikkate alınmaz.

Örnek :

• Aylık brüt maaş: 50.000 TL

• Aylık performans primi: 5.000 TL

• Toplam kazanç: 55.000 TL
  
  

Eğer prime esas kazanç tavanı bu toplamın altındaysa, örneğin 45.000 TL ise, prim yalnızca bu tavan tutar üzerinden hesaplanır. Kalan 10.000 TL için prim ödenmez. Yıl sonu primlerinde tavanı aşan kısımlar için, prim yükümlülüğü takip eden iki ay daha devam eder. Ancak üçüncü ayda kalan tutar artık prim kapsamında değerlendirilmez.

Prim Gün Sayısı Nasıl Hesaplanır

Prim gün sayısı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sisteminde kayıt altına alınan ve bir çalışanın aktif olarak sigortalı gösterildiği gün sayısını ifade eder. Bu sayı, bir kişinin emeklilik hakkı kazanmasında, sağlık hizmetlerinden yararlanmasında ve diğer sosyal güvenlik yardımlarından faydalanmasında belirleyici bir faktördür. Dolayısıyla prim günlerinin doğru şekilde hesaplanması ve eksiksiz bildirilmesi hem çalışan hem de işveren açısından büyük önem taşır.

Prim Gün Sayısı Hesaplamasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Tam Zamanlı Çalışanlar İçin Hesaplama: Tam zamanlı olarak çalışan sigortalı bireyler için her ay, varsayılan olarak 30 prim günü üzerinden hesaplama yapılır. Bu durum, çalışanın ay boyunca aralıksız olarak işyerinde bulunduğu ve maaş aldığı anlamına gelir. SGK sisteminde, bir ay 30 gün olarak kabul edildiğinden, prim bildirimi de bu çerçevede yapılır.

Ay İçinde İşe Başlama veya İşten Ayrılma Durumu: Eğer bir çalışan ayın herhangi bir gününde işe başlıyorsa ya da işten ayrılıyorsa, o ay için sadece fiilen çalıştığı günler prim gününe yansır. Örneğin, bir çalışan ayın 10'unda işe başlamışsa, o ay için en fazla 21 gün üzerinden prim bildirimi yapılır. Benzer şekilde, ayın 15'inde işten ayrılan bir çalışanın o ay için 15 günlük prim günü bulunur.

Ücretsiz İzin, Rapor, Disiplin Cezası Gibi Durumlar: Çalışanın maaş almadığı ve fiilen çalışmadığı günler örneğin ücretsiz izin, sağlık raporu süresi, disiplin cezası nedeniyle uzaklaştırma prim gün sayısından düşülür. Bu tür durumlarda, işveren bu eksik günleri SGK’ya bildirirken eksik gün neden kodunu da belirtmek zorundadır.

Resmi Tatiller ve Hafta Tatili: Çalışana ücret ödenen resmi tatil günleri, hafta tatilleri veya bayram tatilleri gibi günler de prim gününe dahildir. Yani çalışan, bu günlerde fiilen iş başında olmasa bile eğer ücret alıyorsa prim günü eksilmez. Bu durum, iş kanunları ve toplu iş sözleşmeleriyle güvence altına alınmıştır.

Part-Time (Kısmi Süreli) Çalışanlar İçin Sigorta Primi Hesaplaması

Kısmi süreli (part-time) çalışanların sigorta primi, çalıştıkları toplam saat dikkate alınarak belirlenir. Aylık toplam çalışma süresi, günlük çalışma süresi olarak kabul edilen 7,5 saate bölünerek prim gün sayısı hesaplanır. Bu işlem sonucunda elde edilen sayı, virgülden sonrası dikkate alınmaksızın en yakın tam sayı değere yuvarlanarak prim günü olarak kullanılır.

Sigorta Primi Ne Zaman Ödenir?

Sigorta primleri, çalışanların sosyal güvenlik haklarının korunması açısından büyük önem taşır ve bu primlerin belirlenen süreler içinde düzenli olarak ödenmesi zorunludur. Türkiye’de sigorta primlerinin ödeme süresi, ilgili olduğu ayın son günü olarak belirlenmiştir. Ödemelerin son günü resmi tatillere veya hafta sonuna denk geldiğinde ise, yasal düzenlemeler gereği ödeme süresi otomatik olarak bir sonraki iş gününe kayar. Bu uygulama, işverenlerin ve çalışanların prim ödemelerini aksatmadan yapabilmesini sağlamak amacıyla düzenlenmiştir. Özellikle asgari ücretli çalışanların prim ödemeleri, maaşların ödenmesinden önce işveren tarafından SGK’ya yatırılır. Bu süreç, hem çalışanların sosyal güvenlik haklarının eksiksiz ve zamanında karşılanması hem de işverenin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından kritik bir öneme sahiptir. İşverenlerin, sigorta primi ödemelerini geciktirmemeleri hem idari yaptırımların önüne geçmek hem de çalışanların sağlık, emeklilik gibi sosyal güvenlik haklarının kesintisiz sürmesi için gereklidir.

Sonuç

Sigorta primi hesaplaması, çalışanların sosyal güvenlik haklarının korunması ve sistemin sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşır. Brüt maaş, ek ödemeler ve prim oranları dikkate alınarak yapılan hesaplamalar, çalışanların sağlık, emeklilik ve diğer sosyal güvenlik avantajlarından eksiksiz yararlanmasını sağlar. Aynı zamanda, prim gün sayısının doğru belirlenmesi ve primlerin zamanında SGK’ya yatırılması, hem çalışanların haklarının korunması hem de işverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirmesi açısından kritik bir rol oynar. Bu nedenle sigorta primi ve prim gün sayısı konularında bilgi sahibi olmak, hem bireysel hem de kurumsal anlamda sosyal güvenlik sisteminin etkin işlemesi için gereklidir.